Tôi xin giới thiệu cách chơi loại bài phổ biến tại Việt Nam, tôi muốn nhấn mạnh rằng: “Chơi bài là một nghệ thuật, Người chơi bài là nghệ sĩ”. Sau khi chơi bài có thể trở thành triệu phú hoặc ăn mày, còn chơi cho vui thua vài trăm thì không tính.

Chơi bài thực ra cũng chỉ là một môn giải trí thôi. Người ta gán cho nó tính xấu, tệ nạn chính vì những con bạc không biết kiềm chế bản thân thôi. Vui quá đà dẫn đến ra đê, đâm chém cướp giết để thỏa máu cờ bạc. Vậy là con người xấu chứ không phải bộ bài xấu.

Hãy chơi vui, chơi hay, chơi có trách nhiệm với gia đình, bản thân!

Bộ bài Tây (để phân biệt với bài Tàu, bài ta, tam cúc, chắn cạ) xuất hiện từ rất lâu rồi, từ ngày xửa ngày xưa ở châu Âu, từ hồi nào thì… chả rõ nữa. Chỉ biết thống kê thì khoảng thế kỉ 14-15. Bộ bài Tây tượng trưng cho một năm dương lịch. Bốn chất tượng trưng cho bốn mùa Cơ-Chuồn-Rô-Bích lần lượt như hình sau từ trái qua phải:

Mỗi chất có 13 cây từ Át-2-3…-10-J-Q-K ( J tương ứng 11 – Q tương ứng 12 – K tương ứng 13). Tổng bộ bài có 52 cây ứng với 52 tuần trong năm. Tổng số nốt trên 52 cây ứng với 365 ngày trong năm.

Sau đây chúng ta đi vào bộ môn Phỏm (còn gọi là Tá lả), phổ biến nhất trên toàn Việt Nam, là các chiếu không thể thiếu trong các dịp hội hè, cưới xin, cỗ bàn ở mọi miền Tổ Quốc.

Đầu tiên xin giới thiệu bộ môn Tiến lên cơ bản:

- Trò chơi sử dụng bộ bài tiêu chuẩn (gồm 52 lá bài). Mỗi quân bài gồm 2 phần là số và chất (vd, quân 5♥ có số là 5 và chất là cơ).
- Giá trị (độ mạnh) của các quân bài phụ thuộc trước tiên vào số, nếu 2 quân bài cùng số thì sẽ so sánh theo chất. Xếp hạng "độ mạnh" theo số và chất như sau:

2 (heo)> A (xì)> K (già)> Q (đầm)> J (bồi)> 10> 9> 8> 7> 6> 5> 4> 3.
♥ cơ> ♦ rô> ♣ chuồn (tép-trèfle, nhép)> ♠ bích.
- Vì vậy:

lá 2♥ (heo cơ) là lá bài chiếm ưu thế tuyệt đối
lá 3♠ (ba bích) là lá bài yếu nhất trong trò chơi
lá 10♠ (mười bích) lớn hơn lá 9♥ (chín cơ)

- Một bộ bài tiêu chuẩn (52 lá) được chia đều cho bốn người chơi, mỗi người 13 lá bài (trường hợp chơi không đủ bốn người thì mỗi người cũng chỉ được nhận 13 lá, các lá còn dư được để riêng ra). Những người chơi có thể tự quyết định xem ai là người chia bài. Thông thường, bài được chia theo ngược chiều kim đồng hồ, người chia bài nhận lá bài đầu tiên.

Các kết hợp đơn giản

Rác: bài rác (bài lẻ) là những lá bài riêng lẻ không thể kết hợp với lá bài khác theo số hay chất. Ví dụ: ♥2 || ♠Q || ♦4
Đôi: 2 quân bài cùng số. Ví dụ: đôi ♠4♣4 hoặc đôi ♥A♠A
Ba lá: 3 quân bài cùng số. Ví dụ: ♠4♦4♥4 || ♠K♦K♣K || ♥2♠2♦2
Sảnh (dọc): 3 hoặc nhiều hơn 3 quân có số liên tiếp. Ví dụ: ♣4 ♣5 ♣6 || ♥6 ♥7 ♥8 ♥9 ♥10 || ♠8 ♠9 ♠10 ♠J ||♦Q ♦K ♦A.

Heo không được nằm trong sảnh.
Sảnh từ 3 đến A được gọi là sảnh rồng. Khi so sánh các nhóm (đôi, ba lá, sảnh,..) bài với nhau, giá trị của nhóm được định đoạt bởi giá trị của quân bài mạnh nhất trong nhóm.
Ví dụ

♠5♦5♥5 thắng ♠4♦4♥4
♥J♥Q♠K thắng ♥6♥7♥8 (♠K thắng ♥8)
2 . Các kết hợp đặc biệt (tiếng lóng gọi là "hàng")

đôi thông: là sự kết hợp từ ba đôi trở lên có số liên tiếp nhau. Kiểu này không áp dụng ở miền Bắc Việt Nam

ví dụ: ♥3 ♦3 ♥4 ♦4 ♥5 ♦5 || ♠10 ♣10 ♠J ♣J ♠Q ♣Q ♠K ♣K ♠A ♣A || ♠10 ♣10 ♥J ♣J ♠Q♦Q

Tứ quý: 4 lá bài cùng số.

ví dụ: ♥4♦4♣4♠4
- Hàng có khả năng đánh thắng đặc biệt gọi là chặt, chẳng hạn tứ quý có thể chặt đôi heo (hoặc một tùy vào luật chơi đã được thỏa thuận) và ba đôi thông, ba đôi thông có thể chặt được heo(4 đôi có thể chặt được đôi heo)... Khi đó, người chặt sẽ được thưởng & người bị chặt sẽ bị phạt. Hàng cũng có thể bị thốikhi người có hàng về bét mà vẫn còn hàng trên tay (sẽ bị phạt)

Một số thuật ngữ hay dùng theo cách chơi miền nam

1. Tới trắng
- Là 1 kiểu thắng (tới) đặc biệt: Thắng ngay sau khi chia bài (không cần đánh), khi người chơi có một bộ quân đặc biệt nào đó, chẳng hạn có tứ quý heo.

Các trường hợp tới trắng :Sảnh từ 3 đến 2 : được quyền xét heo người khác .

Có 6 đôi được tới trắng ván sau ai có 3 bích đánh lại đầu tiền

5 đôi thông tới trắng và xét 2

Tứ quý Heo : tới trắng và xét heo nếu như người khác có (^_^)

- Khi người chơi có một trong các bộ quân đặc biệt sau họ sẽ được tới trắng:

Tại các ván khởi đầu nếu bạn có  Tứ quý 3 hay 3 đôi thông có ♠3 thì vẫn được tới trắng


- Nếu có hơn 2 người có khả năng tới trắng (tại các ván khởi đầu, trường hợp này không thể xảy ra), người nào ngồi gần nhất với người đi trước (ở ván hiện tại) theo chiều ngược chiều kim đồng hồ (chiều đánh bài) thì người đó được ưu tiên. "Người đi trước" là người được ra bài đầu tiên trong ván, và thường là người thắng ở ván trước. (Ngoại lệ ở trường hợp ván trước có người bị đền cóng thì người ấy được đi trước)

2. "Cóng"
- Một người chơi nào đó chưa đánh ra được một lá bài nào trong lúc người khác đã đánh hết bài, sẽ bị "thua cóng". Người này sẽ bị phạt thua 2 ván nhất và bị kiểm bài, đếm số lượng "heo", "hàng" còn trên bài để phạt thêm. Người ăn cóng là người tới nhất. Luật quy định:

"Cóng" 1 nhà (một người bị "cóng"): 2 người còn lại vẫn tiếp tục chơi để tranh vị thứ 2, 3.
"Cóng" 2 nhà: Người còn lại về nhì.
"Cóng" 3 nhà: Lúc này, sẽ xét đến việc "đền bài": có bài đánh được mà không đem ra đánh. Việc xét này được tính theo vòng đánh (ngược chiều kim đồng hồ) từ người vừa tới nhất. Ai bị "đền bài" sẽ phải bị phạt thay cho cả "làng". Nghĩa là người tới nhất sẽ vẫn được thưởng 1 lượng như trong trường hợp không có ai đền bài. Tuy nhiên 2 người còn lại (không đền bài và cũng không tới nhất) sẽ không được & không mất gì. Ở ván sau, người đền bài sẽ được đi trước (ra bài đầu tiên).

3. "Chặt"
"Chặt" là khái niệm để chỉ việc người chơi dùng những kết hợp đặc biệt ("hàng") để đem ra đánh "heo" (vốn rất có ưu thế) hoặc "hàng". Nguyên tắc "chặt":

3 đôi thông được chặt một heo, hoặc 3 đôi thông nhỏ hơn.
Tứ quý được chặt một heo đôi heo, 3 đôi thông bất kì, tứ quý nhỏ hơn.
4 đôi thông được chặt một heo, đôi heo, 3 đôi thông, tứ quý, 4 đôi thông nhỏ hơn và được chặt tự do, không phải theo vòng chơi.
"Chặt chồng" cuối cùng là tổng kết tất cả các hành vi "chặt" trước đó. Người bị chặt sau cùng sẽ phải chịu toàn bộ tiền chặt.

4. "thúi" (thối) heo, hàng
- Đây là trường hợp xảy ra cuối một ván bài. Người về bét nếu còn "heo" hoặc "hàng" thì sẽ bị phạt. Người được hưởng là người về thứ ba (trừ trường hợp tới trắng có quy định riêng)

5. Cách tính thưởng/ phạt khi chặt/ thối heo/ hàng

Phạt "thúi" heo/hàng bao nhiêu thì phạt "chặt" heo/hàng bấy nhiêu.
Nếu lấy 1 ván bét làm đơn vị (ta gọi là 1 cược) thì:

Heo đen = 1/2 cược
Heo đỏ = 3 đôi thông = 1
Tứ quý = 1.5
4 đôi thông = 2
Nếu người bị "chặt" cuối mà tới luôn (tức đánh heo/ hàng cuối cùng và có người "chặt" con heo/ hàng này) thì không ai bị phạt/ thưởng gì hết.

6. Các luật bên lề

Khi đến lượt mình ra bài mà có lời nói hoặc động tác khiến những người chơi còn lại hiểu là cho qua lượt thì mặc nhiên không được hồi lại.
Khi đến lượt mình ra bài mà có lời nói về lá bài định ra thì phải hạ lá bài đó xuống, không được thay đổi.
Khi người đi trước chưa quyết định chính thức hạ bài mà người đi sau vội vàng hay hấp tấp hạ bài của mình thì người đi trước có quyền yêu cầu người đi sau cầm lại bài lên, như vậy, người đi sau đã bị lộ bài.
Người chơi không được có động tác đếm, kiểm tra các lá bài đã được hạ xuống, chỉ được tính nhẩm.
Người chơi có quyền không cho người khác biết mình còn bao nhiêu lá bài trong tay nhưng khi đã hết bài thì phải báo.